Περιεκτική Δημοκρατία, τεύχος 18-19 (Φθινόπωρο 2008 - Άνοιξη 2009)
Γιατί χρειαζόμαστε μια Περιεκτική Δημοκρατία σήμερα;
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΗΣ
Ποιος άνθρωπος σήμερα που σκέφτεται αντικειμενικά και προβληματίζεται ψύχραιμα, αμφισβητεί ότι ο κόσμος περνά μια δίχως προηγούμενο πολυδιάστατη κρίση ― κρίση πολιτική, οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και βιολογική;
Ποιος νοήμων άνθρωπος που διαθέτει τα στοιχεία και γνωρίζει τα θέματα, ψάχνοντας για τις αιτίες των προβλημάτων, θα αρνηθεί ότι ο βασικός ένοχος για το κατάντημα και τα αδιέξοδα του κόσμου μας, είναι το σύστημα οικονομίας της αγοράς και η εμπροσθοφυλακή του συστήματος, η νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση; Ένα σύστημα που προάγεται με κάθε δυνατό τρόπο από το σύστημα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας;
Ποιος θα αρνηθεί ότι το κυρίαρχο σύστημα είναι διάτρητο και ότι απέτυχε οικτρά στο να υπηρετήσει τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των πολλών, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος; Υπηρετεί απλώς τα συμφέροντα των ολίγων προνομιούχων του συστήματος, τις διάφορες δηλαδή ελίτ.
Η γενικότερη κρίση που ταλανίζει και αποδιοργανώνει τις κοινωνίες μας, είναι περισσότερο από ποτέ ορατή, στις μέρες μας από τους σκεπτόμενους και προβληματιζόμενους ανθρώπους. Είναι ίσως μικρά τα περιθώρια για να αποφύγουμε τις μη αναστρέψιμες καταστροφές. Το κακό κυριαρχεί παντού και ευτελίζει την ζωή των πολλών και το περιβάλλον. Μόλυνση και ρύπανση των πάντων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η φτώχεια ενός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού των κοινωνιών μας, η ανεργία των νέων σε ποσοστά απαράδεκτα για μια πολιτισμένη κοινωνία, η αλλοτρίωση, ο φόβος και η ανασφάλεια για το αύριο, οι τρομακτικές ανισότητες, οι εκφυλιστικές αρρώστιες σε επιδημική μορφή, η υποβάθμιση των τροφίμων και τα αλλεπάλληλα διατροφικά σκάνδαλα κ.λπ. Όλοι οι άνθρωποι γύρω, καταπίνουν από μια ορισμένη ηλικία και ύστερα ηρεμιστικά χάπια, για να νιώθουν κάπως καλύτερα. Τα πολιτικά κόμματα αγωνίζονται για κάποιες στοιχειώδεις βελτιώσεις, υπηρετώντας βασικά τα μεγάλα οργανωμένα και διαπλεκόμενα συμφέροντα, μέσα στα πλαίσια του κυρίαρχου συστήματος. Η ρεφορμιστική Αριστερά στηρίζει βασικά, με τις πράξεις και παραλείψεις της, το κυρίαρχο σύστημα, πασχίζοντας για κάποιες ήπιες βελτιώσεις, που πολύ απέχουν από το να επιτύχουν, αν εφαρμόζονταν, την επίλυση των χρονιζόντων προβλημάτων.
Υπάρχουν ωστόσο, πλήθος στοιχεία στην διάθεση του ερευνητή, που δείχνουν με τρόπο αδιαμφισβήτητο, ότι το σύστημα οικονομίας της αγοράς έχει ημερομηνία λήξης, όχι μόνον εξαιτίας της σταδιακής ριζοσπαστικής συνειδητοποίησης των πολλών, ότι χρειάζεται ένας ριζικός μετασχηματισμός της κοινωνίας και της πολιτικής γενικά, αλλά και εξαιτίας των πράξεων και παραλείψεων του συστήματος, που θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανατροπή του. Το σύστημα εμπεριέχει τα σπέρματα της αυτοκαταστροφής του. Απλώς θα καταρρεύσει σταδιακά κάτω από τις αφόρητες πιέσεις, επιβαρύνσεις και επιπτώσεις των δικών του λαθών και της γενικευμένης κρίσης σε όλους τους τομείς της ατομικής και συλλογικής ζωής και στο περιβάλλον.
Όταν έρθει αυτή η ώρα, ελπίζουμε σ' ένα σχετικά κοντινό μέλλον, ποίο άραγε κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό σύστημα, θα ήταν το κατάλληλο για να αντικαταστήσει το σύστημα οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας;
Είμαι πεπεισμένος, ύστερα από μελέτη των συναφών θεμάτων, για μισό ήδη αιώνα, ότι το καλύτερο σύστημα για τον ριζικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και την άρση της πολυδιάστατης κρίσης, είναι σίγουρα ένα σύστημα γνήσιας, αυθεντικής δημοκρατίας, μιας δημοκρατίας άμεσης, κοινωνικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής, οικολογικής και πολιτιστικής. Μια γνήσια περιεκτική δημοκρατία, είναι το μόνο σύστημα, που θα μπορούσε να επιλύσει τα χρονίζοντα προβλήματα της ανθρωπότητας, απομακρύνοντας και διορθώνοντας τις αιτίες της γενικευμένης κρίσης και στα θέματα αυτά αναφέρονται τα δύο βιβλία που παρουσιάζουμε.
Πιστεύω ακράδαντα, ότι μονάχα, αν πάρουν στα χέρια τους οι άνθρωποι την ζωή τους, την κοινωνία τους, την οικονομία, το περιβάλλον τους και γενικά την ποιότητα της ζωής τους, θα έρθουν καλύτερες μέρες για την ανθρωπότητα.
Αρκετά κράτησε ως τώρα η σκοτεινή περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας, κατά την οποία εξουσιάζουν και κατευθύνουν την ζωή μας οι διάφορες ελίτ ― μια μικρή μειοψηφία ανθρώπων, που εκμεταλλεύονται και ελέγχουν και μολύνουν τα πάντα, υποβαθμίζουν τα αγαθά, καταληστεύουν τους πόρους του πλανήτη και παίρνουν αποφάσεις για μας, σύμφωνα πάντα με τα δικά τους διαπλεκόμενα συμφέροντα.
Ειρήνη, γνήσια δημοκρατία, καθαρό περιβάλλον και ευημερία για όλους, σε μια ανθρώπινη κοινωνία, θα πρέπει να είναι το σύνθημά μας.
